Informatie assertiviteit

Assertiviteit wordt over het algemeen gedefinieerd als een manier van communiceren die duidelijk en zelfverzekerd is. Het stelt je in staat je gedachten, gevoelens, behoeften en wensen te uiten, zonder inbreuk te maken op de rechten en belangen van anderen. Assertieve vaardigheden helpen je om jouw unieke gevoel te verwoorden, terwijl je de band met anderen behoudt, die anders is dan die van hen. Assertiviteit gaat dus over de moed om verschillen te uiten. Voor mij gaat assertiviteit ook over communiceren vanuit een volwassen staat van zijn, en niet vanuit oude aangeleerde patronen.

Hoe ontstaat een gebrek aan assertiviteit?

Een gebrek aan assertiviteit ofwel sub-assertiviteit ontstaat vaak al in je jeugd door de interpretatie van boodschappen die je ontving en normen en waarden die je meekreeg van je opvoeders. Regels als ‘het is onbeleefd om iets te vragen’, ‘ouderen spreek je niet tegen’ en ‘je kunt je mening maar beter voor je houden’, kunnen onbedoeld veel impact hebben gehad op jou als kind. Door je aan de regels te houden, zorgde je er als kind voor dat je kreeg wat je nodig had. Je hebt dan niet geleerd om assertief te worden.

Ook overtuigingen over jezelf, die ook vaak in je kindertijd ontstaan, maken dat je een gebrek aan assertiviteit ontwikkelt. Hieraan ligt vaak een gebrek aan zelfvertrouwen of eigenwaarde ten grondslag. Overtuigingen als ‘ik mag er niet zijn’ of ‘mijn mening doet er niet toe’ zijn geen helpende gedachten als het gaat om assertiviteit. Wil je meer informatie over zelfvertrouwen? Lees hier verder.

Daarnaast draagt ook het klimaat waarin je bent opgegroeid bij aan de mate waarin je assertief in het leven staat. Wanneer je in een gezin opgroeide waarin je een afwijkende mening of afwijkend gedrag mocht vertonen en daarin gesteund werd, dan zal je nu makkelijker tegen de stroom in durven zwemmen. Dit in tegenstelling tot wanneer je bent opgegroeid in een gezin waarin iets wat afwijkend was, sterk werd bekritiseerd of zelfs bestraft. Dan is het niet gemakkelijk om in je leven voor jezelf op te komen.

Tenslotte kan het ook zijn dat je gevoelig bent voor conflicten en in je vroege jeugd al geleerd hebt hoe je conflicten kunt voorkomen. Het kan zijn dat je daardoor anderen bent gaan pleasen of redden terwijl je jezelf wegcijfert. Lees hier meer over pleasen en redden in deze blog. 

Waarom is assertiviteit belangrijk?

Wanneer je niet assertief bent, stel je het belang van anderen boven die van jezelf. Je krijgt dan niet wat je nodig hebt en weet vaak ook niet hoe je dit wel kunt bereiken. Je laat anderen besluiten voor jou nemen. En dit alles levert stress, spanningen en onzekerheid op. Ook ben je daardoor vaak bezig met het vermijden van situaties.

Wanneer je assertiever bent, wordt je leven lichter en leuker. Je vergroot je autonomie. Doordat je je gevoelens en behoeften kunt uiten en beter voor jezelf kunt opkomen, voel je je geen slachtoffer meer. Je neemt verantwoordelijkheid en dat voelt veel beter.

Wie wil er nou haren op zijn tanden?

Het vergroten van assertiviteit is niet voor iedereen even aanlokkelijk. Veel mensen hebben namelijk een beeld van assertieve mensen die door hen niet als prettig wordt ervaren. Je kent misschien wel het stereotype ‘haren op de tanden’. Daarmee wordt iemand bedoeld die goed van zich kan afbijten. In de ogen van een sub-assertieve gebeurt dit op een té agressieve manier; dat mondt in hun ogen vast en zeker uit in een conflict.

De uitdaging voor een sub-assertieve is om je eigen stijl te vinden in assertief worden. Het hoeft niet met haren op je tanden. De kunst is te leren zien dat assertief zijn óók gaat over (rekening houden met) de belangen van anderen.

Wat stelt je relatie nou voor als je niet eerlijk kunt zijn?

Sub-assertieve mensen doen er vaak veel voor om niet in conflict te raken met anderen. Dus zeggen ze niet wat ze vinden, uiten ze hun gevoelens en gedachten niet en zeggen ze vaak ja, terwijl ze nee bedoelen. En dit allemaal vanwege de overtuiging dat ze daarmee de relatie, vriendschap of samenwerking behouden.

Naar mijn mening is dit een veelgemaakte denkfout: geen enkele vorm van verbinding valt opeens weg door een discussie of conflict of door het woordje ‘nee’. Een relatie wordt juist steviger door gevoelens en gedachten met elkaar te delen. Door ‘nee’ te zeggen als het even niet uitkomt. Want dan weet de ander dat wanneer je ‘ja’ zegt, je dit volmondig doet omdat je er echt zin in of tijd voor hebt en niet omdat je niet durft te weigeren. Wel zo fijn, toch?

Assertiviteit is een vaardigheid

Mensen vragen zich vaak af of assertiviteit te leren is. Mijn antwoord daarop is: ja. Assertiviteit is een verzamelnaam voor vaardigheden die in mijn ogen allemaal te leren zijn:

• Je mening geven, ideeën naar voren brengen
• Voor jezelf opkomen
• Conflicten/discussies voeren op een effectieve manier
• ‘Nee’ zeggen of op een andere manier je grenzen aangeven en je daar niet schuldig over voelen
• Op een besluit terugkomen
• Een verzoek doen, iets voor jezelf vragen
• Gevoelens, gedachten en behoeften uiten, je kwetsbaarheid laten zien
• Feedback geven en ontvangen
• Rekening houden met anderen, beiden belangen voor ogen houden

Wil je de rest van je leven blijven doen wat een ander wil?

Ben je bereid om je schuldig te blijven voelen wanneer je je grenzen aangeeft? Wil je ‘sorry’ blijven zeggen voor wat je doet en wat je vindt? Wil je liever anderen hun zin geven terwijl jij niet krijgt wat je nodig hebt? Hou je liever je mond dan dat je je ideeën met anderen deelt? Wil je blijven zitten met de stress die komt kijken bij jezelf wegcijferen?

Werken aan je assertiviteit betekent dat je de kracht in jezelf vindt om voor jezelf te gaan staan. Dat je de verantwoordelijkheid neemt voor jouw leven in plaats van dat anderen bepalen wat er gebeurt. Het is geen makkelijke weg, en ook niet iets dat je met een  assertiviteitstraining even oplost. Coaching is de manier om te leren assertiever te worden.

Coaching voor meer assertiviteit

Waar een assertiviteitstraining je vooral helpt om nieuwe vaardigheden te leren, gaat coaching een stap verder. In een coachtraject dat gericht is op het vergroten van je assertiviteit gaan we aan de slag met wat je in de loop van de tijd bent gaan geloven over jezelf en anderen. Deze belemmerende gedachten vormen we om tot helpende gedachten. 

Ook onderzoeken we de patronen die je jezelf hebt aangeleerd om in je sub-assertieve comfortzone te blijven. Het doorbreken van patronen vraagt vaak een bewust besluit dat jij het waard bent om voor jezelf te gaan staan. Door stappen te zetten met assertiviteit ga je merken dat je zelfvertrouwen toeneemt. 

Het doel is om deze patronen te doorbreken en ze te vervangen door effectiever assertief gedrag wat past bij jou. We gaan aan de slag met oefeningen, je doet buiten de sessies om opdrachten en schrijft reflectieverslagen zodat je actief bezig bent met wat je tijdens de coaching geleerd hebt.