Omgaan met afwijzing na een sollicitatie
Anderen laten weten wat je leest?
Stel dat je niet meer zo uit het veld geslagen zou zijn na een afwijzing op een sollicitatie?
Dat zou toch fijn zijn? Of niet?
Zelf heb ik zowel aan de ene als aan de andere kant van de sollicitatietafel gezeten. En als ik de sollicitant was, was dat met wisselend succes kan ik wel zeggen. Ik weet dus wat het is om afgewezen te worden na een sollicitatiegesprek. Soms haalde ik mijn schouders erover op en de andere keer was ik dusdanig geraakt dat ik er wat langer voor nodig had om het achter me te laten. In deze blog deel ik met jou hoe je om kunt gaan met afwijzing na een sollicitatiegesprek en waarom je sommige feedback ook snel naast je neer kunt leggen.
Een aantal jaren geleden kreeg ik een afwijzing op mijn voicemail (!) dat mijn gesprekspartners me te rustig vonden. Ik zou daardoor niet in het team passen. Als klap op de vuurpijl kreeg ik ook nog een tip wat ik kon doen om anders over te komen. Ik voelde me door de afwijzing geraakt omdat ik feedback kreeg op mijn aard, mijn karakter, iets wat ik niet zomaar kan veranderen. Als ik dat al zou willen.
Een andere keer kreeg ik de boodschap dat de directeur geen klik voelde en me te zenuwachtig vond. Deze afwijzing kon ik plaatsen. Ik had al twee hele leuke gesprekken gehad, de klik was er wel en ik zag het helemaal zitten. Bij het bedrijf waar ik werkte, wilde ik heel graag weg. Zo graag zelfs dat voor mij álles van dit derde gesprek afhing. Als dit niet doorging, zou dat betekenen dat ik nog een tijdje bij mijn bedrijf moest blijven. Dit zorgde ervoor dat de spanning steeds meer toenam en in het gesprek met de directeur wist ik dat niet te doorbreken. Het gevolg was de terechte afwijzing.
Het zijn twee voorbeelden van heel verschillende afwijzingen die ik door de jaren heen kreeg. In loopbaantrajecten merk ik dat cliënten zich nog wel eens uit het veld geslagen voelen na een afwijzing en dat is heel normaal. Een afwijzing kan uiterst persoonlijk en pijnlijk zijn. Als je leert om je feedback te onderzoeken, is er een grotere kans dat je je niet zo lang rot voelt na zo’n boodschap. Bovendien ga je met meer zelfinzicht en positiviteit een volgende sollicitatieprocedure tegemoet.
Hoe ga je om met afwijzing na een sollicitatiegesprek?
Even tussen ons gezegd: niet iedere manager, recruiter of HR-professional is goed in het beargumenteren van een afwijzing. Uitzonderingen daargelaten natuurlijk. Dit betekent dat je als sollicitant zélf het kaf van het koren moet scheiden. Het kaf laat je links liggen en het koren ga je verder onderzoeken. Er zijn verschillende soorten afwijzingen die je kunt ontvangen. Ik neem er een aantal met je door en geef advies hoe je er volgens mij het beste mee om kunt gaan.
Vage, niet specifieke afwijzing
Heb jij wel eens een afwijzing gekregen in de trant van: ‘er waren kandidaten die beter waren’. Beter in wat? Hoewel dit antwoord 100% waar kan zijn, heb je hier als sollicitant niets aan. Ook de afwijzingen die na een gesprek per email worden gestuurd of op de voicemail worden ingesproken vallen in deze categorie. Als er na doorvragen geen duidelijker of specifieker antwoord komt, kan je volgens mij niet anders dan je hierbij neerleggen. Het is jammer dat het bedrijf niet wat meer de tijd neemt om jou een persoonlijke terugkoppeling te geven waar je wat van kunt leren.
Het ‘gevoel’
Als HR-professional heb ik het best vaak gehad dat er geen klik was tussen een manager en de sollicitant. Het gevoel ontstaat dan dat de sollicitant niet past in de organisatie. Dit ‘gevoel’ kan uiterst vaag en niet op feiten gebaseerd zijn. Hoewel jij het heel anders kan voelen en de neiging kunt hebben dit gevoel tegen te spreken, is dit helaas een nutteloze optie. Het besluit is immers al genomen en het gevoel is nu eenmaal het gevoel van iemand anders en dat kan je niet veranderen. Loslaten dus, hoe moeilijk ook.
Twijfel
Als sollicitant krijg je misschien weleens de terugkoppeling dat er twijfel is over jou als kandidaat. Soms ben je de enige kandidaat en wil men graag nog een andere kandidaat spreken om een vergelijking te kunnen maken. Dan sta je een tijdje in de wacht tot een definitieve terugkoppeling. Deels is hier niets aan te doen. Echter, het is vaak wel mogelijk om bij twijfel nog een gesprek aan te gaan om eventuele twijfel weg te nemen. Informeer dus of de organisatie ervoor open staat om de twijfel in een persoonlijk gesprek te bespreken. Spannend misschien, maar wat heb je te verliezen?
We denken dat je….
Ken je deze? We denken dat je niet in het team past of we denken dat je na een half jaar bent uitgekeken. Vooral die laatste is een afwijzing die neergelegd wordt als een stelling die uitnodigt om te reageren. Dit kan verwarrend zijn omdat het wel degelijk gaat om een afwijzing die definitief is. Accepteren dat het besluit genomen is en dat iedereen zijn eigen mening mag hebben (ook al voelt hij voor jou niet als kloppend) is het beste wat je in deze situatie kunt doen.
Kan je het veranderen?
Misschien wel de meest pijnlijke afwijzing die je kunt krijgen is de feedback die je krijgt op iets wat je niet (zomaar) kunt veranderen, zoals je aard of karakter of overlevingsgedrag. Feedback als bijvoorbeeld dat je te aanwezig was, te breedsprakig was, dat je binnensmonds praatte of dat je van de hak op de tak sprong. Je voelt het al; dit zijn aspecten van een persoon die moeilijk te veranderen zijn. Vaak doet iemand zelf verwoede pogingen om dit aan te passen zonder al te veel resultaat. Het is daarom extra pijnlijk om er nog eens door anderen op gewezen te worden.
Het lichtpuntje dat projectie heet
Toch is er een lichtpuntje. Vaak zegt in dit soort gevallen de feedback óók iets over de ander. Er is dan sprake van projectie. Projectie speelt als iemand de eigenschappen of emoties van zichzelf ontkent, niet accepteert of verdringt door deze toe te schrijven aan iemand anders (in dit geval dus aan jou als sollicitant). Een bekend fenomeen is bijvoorbeeld de onbewuste neiging van managers om mensen aan te nemen die op hen lijken. Zo zal een overwegend extraverte manager eerder een extravert team om zich heen creëren dan een meer introvert team. In de terugkoppeling na een sollicitatiegesprek zie je terug dat de manager zoekt naar iemand die meer op de voorgrond is bijvoorbeeld. Ondertussen ontkent de manager de meer introverte kant in zichzelf, bijvoorbeeld omdat hij in zijn jeugd altijd beloond werd voor zijn extraverte gedrag en wanneer hij zich terugtrok daar commentaar op kreeg.
Natuurlijk zegt dit soort afwijzingen ook iets over jou. Wellicht helpt bovenstaand jou om het iets minder persoonlijk te nemen. Ik adviseer mensen ook altijd te kijken wat je uit de terugkoppeling wilt meenemen. Welke aspecten accepteer je van jezelf en wat zou je willen aanpakken en kun je ook veranderen?
De waardevolle afwijzing
Geen enkele afwijzing is leuk, laten we eerlijk zijn. Maar er bestaan echt goede en zorgvuldig onderbouwde terugkoppelingen waar je, na de eerste begrijpelijke teleurstelling, echt mee verder kunt. Een goede terugkoppeling herken je aan de positieve sfeer waarin en de neutrale toon waarop het gebracht wordt. Tijdens het gesprek merk je dat er ruimte is voor je teleurstelling en je reactie. Dat er respect en begrip is en de tijd voor je genomen wordt. Inhoudelijk is de terugkoppeling niet alleen kritisch maar ook positief en gericht op waar je in kunt groeien. Ontvang je een dergelijke zorgvuldige terugkoppeling wees dan dankbaar dat de ander de tijd genomen heeft om je verder te helpen.
Onderzoek wat je herkent van de terugkoppeling. Herken je iets niet, dan kan je mensen in je omgeving vragen om jou feedback te geven zodat je je blinde vlek op dit gebied kunt verkleinen.
Herken je de terugkoppeling wel, vraag je dan af wat je anders kan doen in een volgend gesprek. Kreeg je de terugkoppeling dat de gesprekspartners vonden dat je niet goed was voorbereid, dan kan je hieraan werken. Kortom; vraag jezelf altijd af wat je er zelf van vindt.
Bekijk de terugkoppeling altijd in de context
In mijn werk kwam ik vaak tegen dat kandidaten in een sollicitatieprocedure niet over dezelfde kennis en ervaring beschikten. Ook waren ze als mens vaak heel verschillend. Als manager of HR-professional maak je altijd een inschatting van wat het beste past in de organisatie, op de afdeling, bij de cultuur en de andere collega’s. Dit is dus context afhankelijk. Waar je dus bij de ene organisatie kan beschikken over te weinig ervaring, kan dat bij een andere organisatie juist te veel ervaring zijn. Onderzoek dus altijd na een terugkoppeling wat er nodig is om voortaan wel in aanmerking te komen voor een functie en wat zo situatie-specifiek is dat het niet nodig is om dat te veranderen. Solliciteren is vaak ook een beetje geluk hebben dat jij degene bent die het beste past.
Maak eerst je eigen mind op
Bedenk voordat je de terugkoppeling op een gesprek krijgt, eerst wat je er zelf van vindt. Niet zelden gebeurt het dat iemand na een sollicitatiegesprek niet enthousiast is over de functie of het bedrijf. Ze besluiten de terugkoppeling van het bedrijf af te wachten. Hiermee plaatsen ze zich naar mijn mening onnodig in een afhankelijke positie die hen onbedoeld in 2 verschillende situaties kan brengen:
- Het bedrijf is heel enthousiast over je en ze willen je graag in dienst nemen. Daardoor kan je alsnog gaan twijfelen en je laten overhalen om toch te starten, terwijl je gevoel niet goed is.
- Het bedrijf is niet enthousiast over jou en je sollicitatie. Het gevolg kan zijn dat je je afgewezen of gekwetst voelt terwijl je aanvankelijk de baan zelf ook niet zag zitten.
Evalueer daarom voor jezelf na het gesprek hoe je het gesprek en de gesprekspartners ervaren hebt. Hoe is je gevoel over de functie en het bedrijf? Zie je jezelf daar werken? Hoe voelde je je tijdens het gesprek? Kreeg je de ruimte om jezelf te laten zien en je verhaal te doen? Stel jezelf deze vragen na een dag zo mogelijk nog een keer. Wanneer je eerste en tweede gevoel niet goed is, overweeg dan serieus om je terug te trekken uit de sollicitatieprocedure. Dit zorgt ervoor dat je je krachtig voelt en met meer energie en positiviteit de volgende sollicitatieprocedure tegemoet gaat.
Een goede, zorgvuldige afwijzing zou niet moeten aanvoelen als een pleister die van een wond wordt gerukt maar als een klein schrammetje waar je na een uur geen last meer van hebt. Merk je dat je je ook in andere situaties snel afgewezen of gekwetst voelt, lees dan ook hier de blog die ik daarover schreef.
Verder lezen
Ben je geïnspireerd en wil je verder lezen? Bekijk dan ook:
Wat ik je bied
Voel je je geraakt door deze blog en wil je graag beter leren omgaan met het gevoel van afwijzing? Of wil je leren om steviger in je schoenen te staan? Plan hieronder een gratis kennismakingsgesprek. Ik help je graag op weg.
Illustraties
The bald guy
Wat wil jij lezen in de volgende blog? Laat hieronder je reactie achter.
