verlatingsangst of angst voor afwijzing: dit moet je weten
Anderen laten weten wat je leest?
Heb je je wel eens afgevraagd of je misschien last hebt van verlatingsangst of angst voor afwijzing? Het kan soms moeilijk zijn om je gevoelens te onderscheiden. Ze komen namelijk beiden voort uit onzekerheid en de wens om geaccepteerd en geliefd te zijn. Beide angsten zorgen voor veel leed bij jezelf. Het identificeren van de specifieke angst die je ervaart, kan je helpen om gerichtere stappen te zetten naar verbetering. Of je nu bang bent om in de steek gelaten te worden of vreest afgewezen te worden, het begrijpen van de oorsprong, symptomen en verschijnselen van deze angsten is belangrijk. In deze blog gaan we samen diep graven, overeenkomsten en verschillen in symptomen bespreken om je te helpen ontdekken welke angst het meest van toepassing is in jouw leven. Het is een echte lijstjes-blog geworden.
Waar heb ik nu eigenlijk last van?
De angst voor afwijzing en verlatingsangst zijn vaker voorkomende angsten. Zoals ik al in de inleiding schreef is het belangrijk om te weten welke angst bij jou de overhand heeft. Omdat de ene angst een andere aanpak vraagt dan de ander. Allereerst zal ik de symptomen van verlatingsangst en angst voor afwijzing noemen. De belangrijkste overeenkomst tussen beiden is dat je bij beide angsten graag bevestiging en goedkeuring van anderen wilt. Maar eerst wil ik kort schetsen hoe beide angsten er in het dagelijks leven uitzien.
Verlatingsangst in het dagelijks leven
Bij verlatingsangst ben je meestal gericht op 1 belangrijk persoon in je leven. Deze mag jou absoluut niet verlaten en hier doe je heel veel voor. Zowel in positieve zin (veel voor de ander doen) maar ook in negatieve zin. Zo kan je de impuls moeilijk onderdrukken om de ander te controleren of je jaloerse gevoelens te uiten. Je zoekt vaak naar bevestiging en uiteindelijk ontstaat ook emotionele afhankelijkheid. Je doet er alles voor om de relatie te behouden, ook al is deze ongezond voor jou. Het kan dan soms moeilijk zijn om jezelf nog te herkennen in de relatie.
Angst voor afwijzing in het dagelijks leven
Bij de angst voor afwijzing ben je je er bewust van dat iedereen jou kan afwijzen. Na een date, tijdens een feedbackrondje op je werk, een vriendin die niet met je op stap kan als je het vraagt (au!). Hierdoor ga je dingen vermijden, neem je minder initiatief. Je probeert situaties te voorkomen waarin je een ‘nee’ zou kunnen krijgen. Je bent vooral bezig met wat anderen van je vinden en je vindt het belangrijk dat anderen positief over je denken. En daar doe en laat je veel voor. Je zou kunnen zeggen dat je voorzichtig probeert te leven.
Symptomen verlatingsangst
Symptomen angst voor afwijzing
- Angst om verlaten of in de steek gelaten te worden door iemand die belangrijk voor je is. Meestal een partner, familielid of goede vriend(in)
- Intense behoefte om dichtbij de ander te zijn, het liefst zo vaak mogelijk
- Behoefte aan bevestiging
- Erg bezorgd om verlaten te worden, zelfs als daar geen aanleiding voor is
- Obsessief gefocust zijn op de ander (meer gericht op de ander dan op zichzelf)
- (Emotioneel) afhankelijk zijn
- Proberen controle te hebben over anderen
- Jaloers en bezitterig gedrag
- Angst om alleen te zijn
- Niet graag van huis gaan
- Moeite met vertrouwen in anderen
- Zoeken naar geruststelling
- Moeite om relaties los te laten
- Vaak is sprake van onrealistische verwachtingen van de relatie en de partner
- Meestal gericht op één persoon tegelijk
- Focus ligt op voorkomen van alleen zijn, eenzaamheid, isolement
- Bij verlatingsangst ‘verlaat’ je jezelf door:
– jezelf en je behoeften te negeren
– krampachtig vast te houden aan ongezonde relaties
– het opofferen van je eigen identiteit/autonomie
– vermijden van conflicten
– controle behouden om zodoende pijnlijke emoties te vermijden
- Angst om afgewezen, bekritiseerd te worden of niet goed genoeg te zijn voor je partner, vrienden, familie, collega’s, onbekenden
- Overmatig bezorgd over wat anderen van je denken
- Actief vermijden van situaties waarin de kans op afwijzing aanwezig is, meestal sociale situaties.
- Laag zelfbeeld
- Overmatige zelfkritiek
- Perfectionisme/Faalangst
- Pleasegedrag
- Gevoelig voor kritiek
- Behoefte aan bevestiging en geruststelling
- Moeite met het aangaan of onderhouden van relaties/vriendschappen
- Focus ligt op de angst om niet te voldoen aan de verwachtingen van anderen waardoor je mogelijk afgewezen wordt.
- Bij angst voor afwijzing wijs je jezelf af door:
– negatieve zelfpraat / zelfkritiek
– jezelf te vergelijken met anderen
– zelftwijfel
– saboteren van relaties
– controle te behouden om zodoende pijnlijke emoties te vermijden
Wat ligt er onder verlatingsangst en de angst voor afwijzing?
In eerdere blogs heb ik al eens gerefereerd aan het werk van Susan Jeffers op het gebied van angst. In haar boek Feel the fear and do it anyway schrijft ze: ‘Onder elke angst ligt de angst dat wat ons overkomt, dat wij dat niet aan zouden kunnen’. Dus met andere woorden: als je verlatingsangst hebt en je wordt daadwerkelijk verlaten, dan geloof je dat je dat niet aan kunt. Zit wat in, toch? Dit wijst zowel bij verlatingsangst als bij de angst voor afwijzing op onvoldoende zelfvertrouwen of een gebrek aan eigenwaarde. Want als je voldoende vertrouwt op je eigen kunnen en je eigen waarde, dan zou je dit aankunnen. Dat geloof je misschien nu niet maar ik denk dat dat waar is. En dat betekent dat je in alle gevallen de oplossing niet bij de ander, maar bij jezelf te zoeken hebt.
Verlatingsangst of bang om afgewezen te worden?
Het komt voor dat je zowel last hebt van verlatingsangst en bang bent voor afwijzing. Hoewel het over verschillende dingen gaat en beide angsten zich anders tonen. Maar beiden zijn wel nauw aan elkaar verwant. Beiden gaan over de angst voor verlies van verbinding. Onder de angst voor afwijzing en verlatingsangst ligt uiteindelijk de oer-oude angst dat je alleen komt te staan. Iets wat je in de prehistorie niet zo overleven. Dat dat nu wel zou lukken, weet jouw brein helaas nog niet. Met alle vervelende gevolgen van dien.
De oorzaken van beide angsten
Er zijn veel overeenkomsten tussen de oorzaken van verlatingsangst en angst voor afwijzing. Het belangrijkste verschil is dat bij verlatingsangst vaak vroege hechtingsproblemen spelen. Bij angst voor afwijzing speelt bijvoorbeeld pestgedrag een rol, net als ervaringen van buitensluiten en vanzelfsprekend afwijzing. Even een overzicht.
Oorzaken verlatingsangst
Oorzaken angst voor afwijzing
- Vroege hechtingsproblemen
- Traumatische ervaringen
- Genetische factoren
- Aanleg
- Laag zelfbeeld
- Eerdere (ongezonde) relatiepatronen
- Vroege ervaring van buitensluiting/afwijzing
- Traumatische ervaringen
- Gepest worden
- Genetische factoren
- Aanleg
- Laag zelfbeeld
- Eerdere (ongezonde) relatiepatronen
De focus in de begeleiding van beide angsten
Begeleiding verlatingsangst
Begeleiding angst voor afwijzing
- Herkennen van hechtingsstijlen, werken aan veiligere hechting
- Werken aan (emotionele) onafhankelijkheid
- Positiever zelfbeeld
- Eventueel werken aan sociale en communicatieve vaardigheden
- Identificeren van triggers/patronen
- Werken aan zelfacceptatie/mildheid/positiever zelfbeeld
- Nieuwe coping strategieën
- Eventueel werken aan sociale en communicatieve vaardigheden
De begeleiding lijkt nu heel zwart-wit. Dat is het niet. In het werken aan de angst voor afwijzing kun je best stilstaan bij je hechtingsstijl. En bij de begeleiding van een coachee met verlatingsangst is bijvoorbeeld werken aan zelfacceptatie en mildheid ook heel belangrijk. Wel vind ik het belangrijk om de grote lijnen hier neer te zetten.
In het kort
In deze blog heb ik de verschillen en overeenkomsten tussen verlatingsangst en de angst voor afwijzing benoemd. Bij verlatingsangst staat meestal de angst centraal om door een belangrijk persoon verlaten te worden. De angst voor afwijzing speelt breder, je kunt zelfs bang zijn om door een onbekende afgewezen te worden.
Hoe nu verder?
Hopelijk heb je door deze blog meer inzicht gekregen in verlatingsangst en de angst voor afwijzing. Heb je al een idee welke angst jouw leven het meest beheerst?
Heb je vooral last van de angst voor afwijzing? Het is bekend dat de angst voor afwijzing te maken heeft met (de angst voor) wat anderen van je vinden. Ik schreef daar een boek over dat als e-book te koop is in de webshop. In het boek vind je diepgaande inzichten, handvatten, meer dan 30 opdrachten en persoonlijke verhalen om je te bevrijden van deze angst en te werken aan je zelfvertrouwen.
Wil je aan de slag met jezelf? Bekijk dan hier het coachingstraject of maak hieronder een afspraak voor een gratis kennismakingsgesprek. We bespreken dan samen wat ik voor jou kan betekenen.
Wat wil jij lezen in de volgende blog? Laat hieronder je reactie achter.
