Waarom de pleaser in jou wil dat je geen behoeften hebt
Anderen laten weten wat je leest?
We zitten aan tafel. Ik kijk voorzichtig naar mijn vader. ‘Pap?’ ‘Ja?’ ‘Ik wil op mijn kamer eigenlijk graag een plank voor mijn gummen’, zeg ik. Ik ben al sinds de 1e klas bezig met mijn gummenverzameling en ik wil ze graag uitstallen in plaats van ze in de doos te laten. Mijn vader lacht en zegt: ‘weet je wat ik zou willen? Een rits tussen mijn billen’. En daarmee is het afgedaan. Terwijl hij verder gaat met eten, voel ik me klein worden, kleiner dan ik ben. Mijn eerste les in ‘niks te willen hebben’, zit er kennelijk op.
In deze blog lees je hoe je leerde om geen behoeften te hebben en daardoor een overlevingsmechanisme ontwikkelde, pleasen genoemd. Ook lees je wat de gevolgen van pleasen kunnen zijn als je volwassen bent. En tenslotte lees je welke oplossing ik bied om wat meer los te komen van jouw Pleaser, meer balans te ervaren en je behoeften en verlangens te ontdekken. Wil je meer balans tussen iets voor de ander doen en voor jezelf kiezen, dan maak je na het lezen van deze blog gemakkelijk een afspraak voor een gratis kennismakingsgesprek.
Na het gummen-incident heb ik echt nog wel een aantal keren geprobeerd om ergens om te vragen. Als kind verbind je natuurlijk niet direct een conclusie aan zoiets. Dus vraag je nog eens en nog eens. Bij ons thuis gold de regel: kinderen die vragen, worden overgeslagen. Dus terwijl ik op een verjaardag rustig wachtte tot ik wat te drinken kreeg, zag ik andere kinderen wél vragen wat ze wilden. En ze kregen het nog ook. Ik kan nog het gevoel van schaamte voelen wat ik voelde wanneer ik over het hoofd werd gezien en niet durfde te vragen om wat ik wilde.
Wanneer jouw ouders serieus en begripvol op jouw wensen ingingen, dan leerde je dat wat jij wilde ertoe deed en dat je wensen, behoeften en verlangens gezien werden. Je merkte dat je je behoefte kenbaar kon maken, ook al kon die behoefte niet altijd worden vervuld.
Je gezin van herkomst bepaalt hoe je omgaat met je eigen behoeften
Helaas gaat dit vaak niet zo. Vooral wanneer je ouders zelf een moeilijke kindertijd doormaakten (bv opgroeiden tijdens en na de oorlog of bij financiële moeilijkheden), was er voor hen niet veel te willen. Dit is een van de redenen waarom ouders aan hun kinderen onbewust (!) de boodschap meegaven dat zij ook niets te willen hadden en dat hun behoeften er niet toe deden. Voor die ouders was het immers normaal om geen verlangens te hebben. De boodschappen die je ontving, kunnen net als in mijn geval, in een vorm van een grap zijn geweest, maar het kan ook zijn dat je behoefte genegeerd werd, er niet op in gegaan werd. Vaker zit het in de (vaak impliciete) normen en waarden of tegeltjes die figuurlijk aan de wand hingen.
Waar je als je erg jong bent, nog om materiële zaken vraagt (kinderen kunnen soms veel wensen hebben), heb je als je ouder wordt vooral andere dingen nodig. Iemand die naar je luistert, een arm om je heen slaat of je troost als je verdrietig bent. Wanneer je niet geleerd hebt om je behoefte kenbaar te maken, weet je niet hoe je je emotionele behoeften kunt vervullen. Hoe werd er bij jou thuis gedacht over iets te willen hebben?
Niet alleen je gezin van herkomst bepaalt hoe je nu omgaat met je eigen behoeften en wensen. We leven in een wereld waarin het uiten van onze behoeften soms scherp wordt veroordeeld. Vooral vrouwen staan snel aan kritiek bloot. In het beeld van de liefhebbende vrouw past opoffering en het ontkennen van de eigen behoefte ten behoeve van anderen. En daarin past niet dat een vrouw haar eigen behoeften uit. Vrouwen worden vaak opgevoed met het idee dat de zorg voor anderen, het pleasen, hun grootste plicht is, waardoor ze hebben geleerd hun eigen behoeften te negeren.
Hoe jouw overlevingsmechanisme is ontstaan
En in plaats daarvan ging je zorgen voor de behoeften van anderen. Zo zorgde je dat je vader niet teleurgesteld was door heel hard te werken op school. Of je zorgde dat je je moeder niet tot last was, omdat je merkte dat ze behoefte had aan rust. Je broertje en zusje vroegen al genoeg aandacht. Je hebt steeds beter geleerd om de behoeften van anderen aan te voelen en erin te voorzien. Je bent gewend geraakt om je weg te cijferen. Ten koste van je eigen behoeften die steeds verder uit beeld raakten. Dit is jouw manier van (over)leven geworden. Zo ontstond de Pleaser in jou.
De gevolgen van pleasen als je volwassen bent
Dit overlevingsmechanisme, de Pleaser in jou neem je mee in je volwassen leven, terwijl dit je vaak niet meer helpt. Je bent het normaal gaan vinden dat je geen behoefte hebt of dat je er geen gehoor aan geeft. En je bent er ook wel trots op dat je zo goed kunt aanvoelen wat anderen nodig hebben. Gaandeweg merk je dat het ergens schuurt maar je weet niet precies waardoor dat komt. Met deze blog hoop ik je daarin wat meer inzicht te hebben gegeven.
Wat zijn precies de gevolgen van pleasen?
- Je weet vaak niet wat je wilt of nodig hebt. Je voelt het niet en kunt het niet benoemen.
- Bovenstaande leidt tot irritaties in relaties en vriendschappen. Je geeft bijvoorbeeld meer dan je vraagt (dit leidt tot onbalans in de relatie). Daarnaast wordt jou onverschilligheid of te veel meegaandheid verweten als je zegt: ‘mij maakt het niet uit, beslis jij maar’.
- Je doet ongevraagd dingen voor anderen omdat je precies weet wat anderen nodig hebben en je ‘weet’ dat je hen er blij mee maakt. Het pleasen van anderen kan de relatie op termijn schaden; de ander wordt in een afhankelijke positie gedwongen en heeft vaak het gevoel niets terug te kunnen doen.
- Er ontstaat disbalans in jezelf. Je bent zo erg aan het zorgen voor de behoeften van anderen dat er geen ruimte is voor die van jou. Je kunt je dan ontzettend leeg voelen (vooral als je niet aan het pleasen bent).
- Bewust of onbewust kan je heel erg boos zijn, omdat je al lange tijd alles doet voor anderen of doet wat zij willen en daarmee jouw eigen behoeften negeert. Ook teleurstelling in anderen kan een rol spelen (niet terugkrijgen wat je geeft).
- Je oordeelt over anderen en in die oordelen zitten onbewuste uitingen van je eigen niet vervulde behoeften verpakt.
- Je krijgt te maken met de pijn van je niet gewaardeerd of gezien te voelen, een gevoel dat ontstaan is in je kindertijd en nu nog ruimte krijgt omdat anderen over je grens gaan en jij dit laat gebeuren.
- De disbalans kan zorgen voor een flinke overspannenheid of burn-out, mede door alle behoeften die je van jezelf genegeerd hebt en dus steeds over je grens bent gegaan.
- Wanneer je wel weet wat je wil of nodig hebt, is het een enorme uitdaging om jezelf dat te geven. Je hebt immers als kind geleerd dat wat jij wil er niet toe doet. En erom vragen, doe je al helemaal niet!
Jij bent niet verantwoordelijk voor de behoeften van anderen
Ondanks wat jij zo geleerd hebt, ben jij niet verantwoordelijk voor het vervullen van andermans behoeften. Als jij daaraan bij kan dragen is het mooi, maar verantwoordelijk ben je niet. Daar is iemand zelf verantwoordelijk voor. Wel ben je verantwoordelijk voor het vervullen van je eigen behoeften en zorgen dat je krijgt wat je nodig hebt. Zolang al jouw energie gaat naar het vervullen van andermans behoeften, is er geen ruimte voor die van jou. Wanneer je daar (een kleine) verandering in aanbrengt, begin je met het nemen van verantwoordelijkheid.
In tegenstelling tot wat jij nu gelooft: wat jij wil, doet ertoe!
Je behoeften opsporen
Behoeften komen in vele soorten en maten. Het meest verlangen we naar het invullen van emotionele behoeften (in relatie tot anderen), als je tenminste bent voorzien van de belangrijkste basisbehoeften zoals een dak boven je hoofd, eten en drinken, veiligheid, etc.
Het zou goed kunnen dat er nu een bewustwordingsproces bij jou op gang komt en je je voor het eerst realiseert dat jij en jouw behoeften ertoe doen. En je merkt dat het niet zo makkelijk is om te bedenken waar jouw behoeften liggen. Ter inspiratie deel ik hier een overzicht van behoeften die mensen zoal kunnen hebben. De lijst is niet compleet en zeker niet definitief. Bekijk de lijst eens en stel jezelf de volgende vragen:
- Welke oordelen of kritiek heb ik op anderen en om welke onvervulde verlangens gaat het bij mezelf?
- Welke behoefte negeer ik meestal en vanuit welke overtuiging doe ik dat?
- Welke behoefte, die al dan niet op de lijst staat, zou ik meer ruimte willen geven?
- Op welke manier kan ik in deze behoefte voorzien? Welke eerste kleine stap kan ik zetten?
“Oordelen over anderen zijn onbewuste uitingen van onze eigen onvervulde behoeften”
Voice Dialogue voor meer balans
Als coach werk ik o.a. met Voice Dialogue als methode om te zorgen voor meer bewustwording en balans in je leven. Voice Dialogue gaat er van uit dat wij als mens niet uit één geheel bestaan maar uit verschillende subpersonen, ook wel ‘ikken’ genoemd met allemaal hun eigen gedachten, gevoelens en gedrag. Je kunt je leven zien als een bus vol met ikken. De Pleaser is een hele bekende ik die bij veel mensen een primaire kant is. Andere bekende primaire subpersonen zijn de Perfectionist, de Verantwoordelijke, de clown of de Drammer.
Naast de primaire subpersonen, die vooraan in de bus zitten, zijn er ook subpersonen die verstoten zijn of onbewust zijn. Zo zou het kunnen dat je een subpersoon hebt die alles doet voor anderen en dat de ‘ik’ die meer aan zichzelf denkt, achter in de bus is beland en geen ruimte krijgt om naar voren te komen. Hierdoor ontstaat disbalans.
Waarom de Pleaser in jou wil dat je geen behoeften hebt
De primaire ikken hebben de belangrijke taak om jou te beschermen tegen afwijzing, in de steek gelaten worden of alleen over te blijven. Daarom blijven zij graag stevig in het zadel zitten. Alleen dan kunnen ze jou de bescherming geven die je volgens hen nodig hebt. De Pleaser gelooft dus dat, zolang jij zelf geen behoeften hebt en gefocust blijft op de behoeften van anderen, je geliefd en gewaardeerd zult blijven en niet afgewezen wordt. Zolang jij de verstoten kant niet leert kennen, blijft de disbalans bestaan. Dan is er eenvoudigweg nog geen ruimte om meer aan je eigen behoeften te denken.
De grip van de Pleaser losser maken, doe je niet van de een op de andere dag. Voice Dialogue is een methode om in gesprek te gaan met jouw primaire en verstoten kanten zodat je ze beter leert kennen en begrijpen waarom ze in je leven zijn gekomen. Daardoor word je je meer bewust van deze delen in jezelf zodat je bewust kunt kiezen om de verstoten kanten in jou meer ruimte te geven. De Voice Dialogue sessies zijn ervaringsgericht en hebben veel impact.
Verder lezen
Is je interesse in Voice Dialogue gewekt? Op mijn website vind je meer over Voice Dialogue:
Wat ik je bied
Ervaar je disbalans tussen wat je geeft aan anderen en wat je geeft aan jezelf? Wil je meer ruimte geven aan wat jij zelf wilt en ontdekken waar jou behoeften liggen? Ontdek dan samen met mij in een coachingstraject hoe je de balans terugkrijgt en weer in contact komt met je eigen behoeften en verlangens.
Mijn aanpak is erop gericht dat je werkt aan je patronen, zonder dat je ‘s nachts wakker hoeft te liggen van gedachten als ‘zullen mensen mij nog wel aardig vinden?’. Wil jij dit ook, plan hieronder een gratis kennismakingsgesprek.
Illustratie door: the bald guy
Bron: Geweldloze communicatie – Rosenberg, Marshall B. (2012)
